Trận tấn công Moncada - Sự khởi đầu cho phong trào cách mạng Cuba

Vào lúc năm giờ sáng ngày 26-7-1953, dưới sự lãnh đạo của vị luật sư trẻ Fidel Castro, một nhóm thanh niên Cuba yêu nước (khoảng 100 người) đã nổ súng tấn công vào pháo đài Moncada. Đây là tiếng súng mở đầu cho phong trào cách mạng Cuba nhằm lật đổ chế độ độc tài của Fulgencio Bastita. Hiện nay, ngày 26-7 hàng năm được xem là Ngày quật khởi Quốc gia (do Hội đồng Nhà nước Cuba quy định).

Pháo đài Moncada nằm gần tỉnh Santiago de Cuba, là lực lượng đầu não của quân đội Bastita ở phía Nam Cuba và là đơn vị đồn trú quân sự lớn thứ hai ở Cuba thời bấy giờ với khoảng 1.000 binh lính thuộc trung đoàn Antonio Maceo hùng mạnh. Chiến lược của quân khởi nghĩa là bất ngờ chiếm pháo đài, cướp vũ khí giao cho nhân dân, chiếm một số địa điểm quan trọng khác của địa phương, công bố Cương lĩnh Moncada trên đài phát thanh. Nếu thất bại sẽ rút lên núi tiến hành chiến tranh du kích.

Các hành động đó đã không có được kết quả như mong đợi vì lực lượng mỏng và thiếu vũ khí. Nhiều chiến sĩ cách mạng đã hy sinh ngay trong trận chiến đấu không cân sức. Nhiều người bị bắt và giết hại hết sức dã man. Bản thân Fidel Castro tuy trốn thoát nhưng cũng bị bắt sau một thời gian ngắn. Đồng chí bị kết án 15 năm tù. Trước phiên tòa, Fidel Castro đã tự bào chữa bằng một bài phát biểu đanh thép mà sau đó được xuất bản thành tác phẩm nổi tiếng “Lịch sử sẽ xóa án cho tôi”.

Cuộc tấn công Moncada tuy thất bại nhưng âm hưởng của cuộc khởi nghĩa còn vang vọng mãi và chính cuộc tấn công này đã trở thành sự kiện mở đầu cho hàng loạt những hoạt động đấu tranh chống chế độ độc tài Bastita, giành lấy tự do cho đất nước. Tiếng súng tấn công vào pháo đài Moncada được mệnh danh là “Tiếng kêu đánh thức nhân dân Cuba”. Bản Cương lĩnh Moncada với nội dung chỉ rõ đường lối đấu tranh, đã trở thành ngọn cờ dân tộc, dân chủ và tiến bộ, cổ vũ nhân dân Cuba đứng lên tham gia cách mạng cho đến ngày 1-1-1959, Cách mạng Cuba thành công, mở ra một kỷ nguyên mới cho đất nước: độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội.

Ngày nay pháo đài Moncada đã trở thành một trường học và bảo tàng cách mạng.

Nguồn: Tư liệu của Tổng Lãnh sự quán Cuba tại TPHCM

http://www.pbs.org

http://www.grossmont.edu

(Hà Vân, Sở Ngoại vụ TPHCM, ngày 14-7-2006)